Rekenen met het Derde Rijk
Lebendige Zahlen, heft 1 (Levendige getallen, deel 1): een rekenboekje voor het eerste schooljaar. Op de kaft niets opmerkelijks: vier kinderen die in een kring met elkaar praten. Er liggen steentjes op de grond om perspectief te creëren. Een boekje uitgegeven voor de Graafschappen Hohenstein en Ziegenfuss, districten in zuidwest Duitsland.
Het boekt opent met een visuele weergave van de getallen 1 tot en met 10. Kleurrijke pagina’s - vol met verwijzingen naar het nationaalsocialistische Duitsland.
Neem bijvoorbeeld het getal 1. Een jonge knaap van de Hitlerjugend, gehuld in zijn winterkostuum, is al trommelend aan het marcheren. Hij is op een feestelijk kamp, getuige de tent, de vlag met de swastika en de kleurrijke meiboom. In de lucht is een zweefvliegtuig te zien, herkenbaar aan de witte kleur. In bergrijke districten konden leden van de Hitlerjugend vaak deelnemen aan zweefvlieg-oefeningen. De vliegtuigen konden vanaf hoge bergen of heuvels gelanceerd worden. Het eerste getal dat het kind leerde was direct sterk gekoppeld aan de Hitlerjugend. Leer je getallen goed en misschien sta jij straks ook trots te trommelen!
Bij het getal 2 zijn twee grote zeppelins, voorzien van hakenkruizen, te zien. De trots van de Duitse natie. Het boek zal uitgebracht zijn voor mei 1937 en dus voor de fatale ramp met de zeppelin Hindenburg, die het einde betekende van de grootschalige burgerluchtvaart met zeppelins.
Het getal 3 wordt uitgebeeld door de silhouetten van drie overvliegende gevechtsvliegtuigen, van de trotse Luftwaffe.
Het getal 5 laat kinderen zien die soldaatje spelen. Ze bouwen hun kasteel op een zandberg en planten daar met gepaste trots de vlag van hun vaderland. Onderin vijf speelgoedsoldaatjes. De belevingswereld van de kinderen was sterk gemilitariseerd, iets waar dit lesboekje vol overtuiging op voortborduurt.
De getallen 8 en 9 tonen scènes van de jeugdkampen van de Hitlerjugend en de Bund Deutscher Mädel. De jongens staan in de rij om met elkaar te stoeien om zo spelenderwijs het man-tot-mangevecht te leren. De meisjes zitten in een kring en zingen een lied, begeleid door gitaarspel. Opvallend is dat bij alle getallen met zwarte balken de hoeveelheid wordt aangeduid, waarvan herkenbare figuren worden gevormd. Met acht balken is het mogelijk een swastika te vormen, wat hier natuurlijk ook gebeurt.
Met 10 eendjes eindigt de reeks onschuldig. Daarna verandert het boek in een verzameling zwart-witte pagina’s vol met rekensommen en illustraties die niets met het nazisme van doen hebben. Het lijkt erop dat dit rekenboekje een herdruk is van een boek dat vóór 1933 verscheen. Om zich aan te passen aan de veranderende samenleving heeft de uitgever besloten de eerste getallenreeks te nazificeren en in kleur te drukken. De tekeningen bij deze getallen passen qua stijl niet bij de andere illustraties in het boekje. Het is waarschijnlijk dat het hier om een genazificeerde herdruk gaat.
Dit boekje laat zien hoe ook het aanvankelijk rekenonderwijs, het leren tellen, in dienst werd gesteld van het nationaalsocialisme. Met kleurrijke en vrolijke illustraties werd de jeugd een verwerpelijke ideologie verkocht.
