De rassenleer van Alfred Vogel

Op de Volksschule – de lagere school – introduceerden de nationaalsocialisten het vak ‘rassenleer’. Bij de vakken biologie en erfelijkheid werd dit vak, in combinatie met het antisemitisme van de nazi’s, aanschouwelijk gemaakt. Schoolhoofd Alfred Vogel uit Baden maakte leermiddelen, schoolplaten en ander beeldmateriaal, waarmee hij de ‘innerlijke raskenmerken van de Duitse volksaard’ visualiseerde. Vogels belangrijkste leerdoel was het zichtbaar maken van de ‘innerlijke raskenmerken van de Duitse volksaard’. Hoe ging hij te werk?

Met behulp van afbeeldingen bracht hij de tegenstellingen tussen de zogenaamde karakteristieke ‘Duitse rassenkenmerken’ en de ‘Joodse eigenschappen’ in beeld. Via dit beeldmateriaal kon de Duitse jeugd, aldus Vogel, het beste geïnformeerd worden over de ‘huidige en toekomstige strijd’ tegen ‘een volledige afwijzing van het Jodendom’.

Het zogenaamd ‘zuiver houden’ van het Duitse ras was de belangrijkste doelstelling van de nazi-rassenleer. ‘Inferieure rassen’ mochten zich niet vermengen met het Duitse ras: ‘rassenvermenging’ zou, aldus Vogel leiden tot verval en uiteindelijk tot de dood. Vogel plaatste op zijn beeldmateriaal blondharige Duitse kinderen tegenover donderharige Joodse kinderen: aan de hand van de uiterlijke ‘raskenmerken’ en de via het gelaat uitgedrukte karaktereigenschappen, werden tal van stereotypen overgedragen. Duitsers zouden goede werkers zijn, terwijl Joden vooral rusten; de Duitser houdt van zijn vaderland en is honkvast, terwijl de Jood van het ene naar het andere gastvolk zwerft. Joden waren vooral ‘gewiekste handelaren’, terwijl Duitsers vooral werkzaam waren in de landbouw, de industrie en de akkerbouw. Joden zouden bedriegers en woekeraars zijn, tot revolutie oproepen, moordlustige neigingen hebben.

In zijn lesmateriaal behandelde Vogel tevens de Neurenberger Rassenwetten uit 1935. Wat leerde de Duitse schooljeugd over deze rassenwetten? Een huwelijk tussen Duitse staatsburgers en Joden was verboden. En Joden mochten geen vrouwelijke Duitse staatsburgers als huishoudster in dienst nemen. Op overtreding stond een gevangenisstraf. Met zijn schoolplaten en -boeken legitimeerde hoofdonderwijzer Vogel de nazi-rassenleer en de Jodenvervolging voor de Duitse schooljeugd.